Waarom rennen mensen naar de Bijenkorf bij 25% korting, maar niet naar de aandelenmarkt?
Een opvallend fenomeen:
Wanneer de markt hoog staat, staan mensen in de rij om aandelen te kopen.
Maar als aandelen 25% goedkoper zijn? Dan is het ineens stil…
Waarom werkt het menselijk brein zo? Hier zijn 5 psychologische redenen:
1. Verliesaversie (Loss Aversion)
Volgens onderzoek van gedragspsychologen zoals Daniel Kahneman (Nobelprijswinnaar) ervaren mensen verlies ongeveer twee keer zo sterk als winst. Dus als een aandeel daalt, voelt dat als een bedreiging – zelfs als het objectief gezien een koopkans is.
Vergelijking:
- Bij de Bijenkorf: “Wat een deal! Ik bespaar geld.”
- Bij aandelen: “Wat als ik instap en het daalt nog verder? Dan ben ik mijn geld kwijt!”
Deze angst om geld te verliezen, blokkeert rationeel denken. We willen pijn vermijden, zelfs als dat betekent dat we op lange termijn winst mislopen.
2. Kuddegedrag (Herd Mentality)
Mensen zijn sociale wezens. In situaties van onzekerheid volgen we onbewust wat de massa doet.
Als iedereen aandelen koopt wanneer ze duur zijn, voelt dat “veilig”. Maar als niemand koopt tijdens een dip, denken we automatisch dat er iets mis moet zijn.
Innerlijke dialoog:
- “Waarom zou ik nu kopen als niemand anders dat doet?”
- “Als zóveel mensen instappen bij hoge koersen, dan zal het wel goed zijn!”
Ironisch genoeg betekent dit dat veel mensen duur kopen en goedkoop verkopen, terwijl het omgekeerde logisch zou zijn.
3. Tastbaarheid en concreetheid
Een fysieke aankoop (zoals kleding met korting) geeft directe voldoening. Je ziet het, voelt het, draagt het – en je weet wat je krijgt. Aandelen daarentegen zijn abstract. Je koopt een “stukje bedrijf”, maar er is niks tastbaars aan. En de waarde kan morgen alweer veranderen.
Simpel gezegd:
- Kortingsaankoop bij de Bijenkorf: zekerheid en direct plezier
- Korting op aandelen: onzekerheid, risico, toekomstgericht
Mensen verkiezen directe zekerheid boven uitgestelde, onzekere beloning. Dat is menselijk, maar niet altijd slim.
4. Tijdshorizon en geduld
Een andere reden waarom mensen wél korting willen in de winkel, maar niet op de beurs, is het verschil in beloningstijd.
- Winkel: je hebt direct iets in handen.
- Aandelen: je moet maanden of jaren wachten tot het rendement komt.
Veel mensen zijn ongeduldig. Ze willen snelle resultaten. Maar beleggen beloont juist de langetermijndenker. En omdat de meeste mensen korte termijn denken, kopen ze pas als de koersen al flink gestegen zijn – dan voelt het “veilig”, ook al is het eigenlijk duur.
5. Angst aangewakkerd door media
Media hebben een sterke invloed op hoe we de wereld zien. Dalende markten zijn nieuwswaardig en worden vaak dramatisch gebracht:
- “AEX keldert met 4%”
- “Beursdag in het rood: beleggers in paniek”
Deze negatieve framing triggert stress, angst en het idee dat je snel moet handelen om verlies te voorkomen.
Zelfs als een koersdaling eigenlijk een “uitverkoop” is, wordt het gebracht als iets gevaarlijks.
In tegenstelling: winkels die uitverkoop houden, zetten het juist zélf in de etalage: “NU -25%!” – en dat triggert koopdrang.
Tot slot
Beleggen is krachtig, maar alleen als je het op de juiste manier doet.
- Investeer alleen met geld dat je kunt missen
- Gebruik geen geld dat je op korte termijn nodig hebt
