Algemeen | maandbericht januari
Het jaar 2020 stond volledig in het teken van het relatief nieuwe coronavirus. Wat begin van het jaar nog een plaatselijke uitbraak in China leek sloeg al snel over naar andere delen van de wereld. Eind januari waarschuwde de World Health Organization (WHO) al voor een internationale noodsituatie. Toch drong de ernst pas langzaam door.
Begin februari stonden aandelenkoersen in de VS en Europa nog op recordniveaus. Pas eind februari begon de ommekeer, onder andere door grote aantallen ziektegevallen in Italië. Begin maart verraste de Amerikaanse centrale bank de markten door onverwacht de rente met 0,5% te verlagen, als reactie op het coronavirus. Dat was niet voldoende om forse koersdalingen in de dagen erna te voorkomen.
“Maart werd een maand waarin de koersen alle kanten opvlogen”
Ter illustratie, maar liefst negen handelsdagen in maart vallen in de categorie grootste dalingen/stijgingen op één dag. Geen enkele andere maand in de geschiedenis komt daar ook maar in de buurt. Op de beurzen werd tweemaal de handel stilgelegd vanwege een daling van meer dan 7 procent. De olie-futures daalden met 31%, de grootste daling sinds de Golfoorlog in 1991. President Trump stelde een inreisverbod in voor vluchten uit Europa. Wereldwijd werden lockdowns ingesteld, van China, India, tot Europa en later ook de Verenigde Staten.
Reactie overheden
De snelle reactie in maart van overheden en centrale banken is te prijzen. Dit is waarschijnlijk ook een gevolg van de lessen uit de Financiële Crisis in 2008 toen ingrijpen veel geleidelijker en ook gematigder ging waardoor de problemen eigenlijk niet adequaat opgepakt werden. Dat was in maart anders, met grote stimuleringspakketten van overheden en soepele voorwaarden voor banken. Ook werden door de Centrale Banken grote inkoopprogramma’s van obligaties aangekondigd. Al met al bracht dit wel de broodnodige rust in de markten. Dit was ook zichtbaar op de aandelenmarkten, eind maart hadden de Amerikaanse aandelen de beste dag sinds 2008 met een stijging van 9,4% na de aankondiging van een steunpakket van $ 2 bln.
Onzekerheid verloop Covid-19
De onzekerheid over het verloop van Covid-19 beheerste de markten in de maanden erna. Rentes daalden verder, aandelenkoersen vonden de weg naar boven. De zomerperiode met minder stringente lockdowns was echter een tussenfase en geen echte blijvende ommekeer voor wat betreft corona.
Toch konden aandelenkoersen verder stijgen. Apple bereikte een marktwaarde van maar liefst $ 2 bln. En dit binnen twee jaar nadat de $ 1 bln werd bereikt.
Bovendien werd er steeds meer gekeken naar de Amerikaanse verkiezingen, waarbij een nek-aan-nek race ontstond tussen President Trump en democratisch kandidaat Biden.
Pfizer bracht beweging
Dit leidde tot volatiliteit op de markten. Begin november verraste Pfizer met het bericht dat het een werkend vaccin tegen Covid-19 had. Niet veel later volgen ook twee andere fabrikanten. Het uitzicht op aanstaande vaccinaties en het op het laatste moment gereedkomen van een tweede steunpakket in de Verenigde Staten zorgde voor een optimistische stemming in de laatste handelsdagen van het jaar. De aandelenmarkten in de VS en Duitsland sloten het jaar af op recordniveaus.
Bij al het corona- en Amerikaanse verkiezingsgeweld was de komende Brexit relatief onbelangrijk. Officieel was de UK al op 31 januari 2020 geen lid meer en ging een overgangsfase in. Het blijft verbazingwekkend dat de onderhandelingen daarover, ruim vierenhalf jaar na het referendum in 2016, pas gereed waren vlak voor het jaareinde.
Aandelen
Grote dalers dit jaar maar ook grote stijgers. De bewegingen van de indexen maskeren echter de onderliggende gang van zaken. In Europa werden banken en verzekeraars hard geraakt door een verbod van de Europese Centrale Bank op het uitkeren van dividend. Olie-aandelen zagen de koersen wegzakken door de lage olieprijs en de lockdowns waardoor de vraag naar olie-producten ook sterk afnam. Aan de andere kant werd er ook gekeken naar bedrijven die juist profiteren van de situatie, met name bedrijven actief op internet. Apple, Google/Alphabet, Facebook, Microsoft en Amazon zagen hun koersen sterk oplopen. Het weerspiegelt ook het idee dat het economisch herstel dit keer geen “V” of “W” is maar een “K”. Bedrijven die profiteren doen het goed, bedrijven die moeite hebben doen het slecht.
Technologie deed het goed, de Amerikaanse Nasdaq index steeg ruim 40%. Het derde kwartaal werd gekenmerkt door optimisme. De economische groei trok sterk aan (van een laag tweede kwartaal) en de winstcijfers over het derde kwartaal waren in veel gevallen beduidend beter dan de taxaties. De Chinese beurs en economie vertoonden ook een opmerkelijk sterk herstel. Als eerste land getroffen door de crisis, maar ook als eerste er weer bovenop.
Rente
De Centrale Banken reageerden snel in maart met renteverlagingen en opkoop programma’s van obligaties. Gevolg is dat wereldwijd de rentes fors daalden. In de eurozone daalden de kapitaalmarktrentes verder onder de nul procent. Begin van het jaar stond de Nederlandse kapitaalmarktrente (10-jaars Staatsobligatie) op – 0,10%. Eind 2020 was dit gezakt naar -0,54%. De 10-jaars rente in de VS zakte voor het eerst door de 1%.
De lage rente zorgde voor veel vraag bij bedrijven naar obligatieleningen. Halverwege 2020 was er al evenveel geplaatst bij beleggers als in heel 2019. Het geeft aan dat bedrijven met die cash wat meer financiële draagkracht hebben om tijdelijke economische dips uit te zitten.
Ook overheden gaven fors meer obligaties uit om de financieringstekorten te dekken. Door de crisis zijn er fors lagere belastinginkomsten en daarnaast extra uitgaven voor steun. Alleen al in Nederland gaat het om ruim EUR 55 miljard in 2020.
De lage rente maakt het extreem goedkoop voor overheden om geld aan te trekken. De meeste rentes in de eurozone liggen net boven of zelfs onder de nul procent. En banken en verzekeraars hebben vaak geen keuze en zijn verplicht om de staatsobligaties te kopen, ondanks het onaantrekkelijke rendement. De eerste verkoop door de eurozone van de zogenaamde “social bonds” in oktober kreeg orders van meer dan EUR 233 miljard, terwijl er maar EUR 17 miljard aan obligaties beschikbaar was.
Een verdere grote daling van de rente is niet te verwachten. Wel is het duidelijk dat de rentes nog zeer lang laag zullen blijven.
De portefeuilles
Onze portefeuilles werden behoorlijk geraakt door de dalingen in met name maart en april. Ondanks een scherpe selectie in de maanden daarna en goede beleggingen in met name de Amerikaanse Technologie sector en edele metalen konden we dit niet geheel goedmaken in de tweede helft van het jaar. Daarbij speelde ook de daling van de dollar een rol, waardoor de Amerikaanse beleggingen omgerekend in euro’s minder hard stegen. Door de onzekerheid op de markten en de grote bewegingen vonden wij het passend om de portefeuilles deels te beschermen met optie-constructies. De kosten daarvan waren beperkt door het gelijktijdig kopen van put-opties en schrijven (verkopen) van call-opties.
Vooruitblik
De hoge werkloosheid en onzekerheid over de soliditeit van het financiële systeem zullen voor langere tijd zorgen dat rentes laag blijven en overheden en centrale banken de geldkraan openhouden. Een nieuw beleid in de Verenigde Staten onder een nieuwe president kan alleen maar positief uitwerken vergeleken met de irrationele handelingen en houding van de vorige president. In China en Azië is het herstel van de crisis behoorlijk voortvarend.
Maar de corona crisis is niet voorbij, ondanks de hoopgevende vaccins. Dat betekent dat de komende maanden nog wel eens lastig kunnen worden. Besmettingen lopen verder op en lockdowns blijven langer gehandhaafd of kunnen zelfs strenger worden. Terugkeren naar “normaal” zou pas ver in het derde kwartaal kunnen plaatsvinden.
Voor de markten geldt dat een hoop van het goede nieuws al ingeprijsd is. Veel aandelen zijn relatief duur geworden en eigenlijk alleen aantrekkelijk als je kijkt naar de beleggingsomgeving met extreem lage rentes. De enorme bewegingen van 2020 zijn niet te verwachten, tenzij het virus verder muteert in iets nog dodelijker of ongevoelig wordt voor de huidige vaccins.
Positief is dat de spaartegoeden fors zijn opgelopen. Dat zal een keer zijn weg vinden naar de economie maar een deel zal ook andere beleggingen zoeken. We verwachten dit jaar hogere koersen eind van het jaar, maar niet in de mate die we in 2020 zagen.
